حسادت کار شیطان است

آفات حَسَد، منشأ حسد،

غلو: یعنی حسادت کردن.

کو ز آدم ننگ دارد: یعنی شیطان از حسادت به آدم سجده نکرد.

با سعادت جنگ دارد: یعنی شیطان به خاطر همین حسادت، سعادت ِتقری به پروردگار را از دست داد.

عقبه : سربالایی، گردنه؛ منظور همین حسادت است.

صعب تر: یعنی سخت تر ومشکل تر.

ای خنک آن: یعنی خوش به حال کسی که...، سعادت از آن ِکسی است که...

این جسد، خانهْ حسد آمد: یعنی این تن خاکی ظرف اوصاف پلیدی چون حسد هست.

آلوده باشد خاندان:منظور سخن این است که این دلبستگی به امور این جهانی را باید کنار بگذاری تا به راه حق بیفتی وخاندان تو پاک وآبرومند شود.

طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ: برگرفته از آی?« وَ إِذْ جَعَلْنَا اَلْبَیْتَمَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اِتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى‏ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ اَلْعاکِفِینَ وَ اَلرُّکَّعِ اَلسُّجُودِ» یعنى وقتى خانه معهود (کعبه) را مرجع (و محل اجتماع) و جاى امن و زنهارگاه براى مردم قرار دادیم و از مقام ابراهیم محلى را جاى نماز خواندن معین نمودند و از ابراهیم و اسماعیل پیمان گرفتیم که خانه مرا براى طواف کنندگان و کسانى که در آن معتکف شده و اقامت مى‏کنند و براى رکوع و سجود کنندگان پاک و پاکیزه (و آماده) نمایند»[1]

ارطلسمش: طلسم، دراینجا به معنی پیکره های فلزی است که روی گنجینه ها و دفینه ها می گذاشتند ومعتقد بودن که آن را از دستبرد حفظ می کند.

خاک شو:یعنی در برابر مردان حق، متواضع و فروتن شو.

( 432) مبادا در این راه حسد گلوى تو را بگیرد و بولى حق تعظیم نکنى که شیطان در حسد فوق العاده دست دارد. ( 433) شیطان بر اثر حسد از متابعت آدم ننگ دارد و با سعادت خود در جنگ است. ( 434) در این راه عقبه‏اى از این مشکلتر وجود ندارد اى خوشا حال کسى که حسود نیست.( 435) تن بشرى خانه حسد است و از حسد خانواده‏ها آلوده و ننگین شده‏اند.( 436) خانه‏ها از حسد ویران شده و از اثر این صفت پست باز بلند پرواز پادشاه تبدیل بغراب پست مى‏گردد. ( 437) جمله طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ بیان همین پاکى است چنین انسانى اگر چه در خاک طلسم شده ولى گنج نوریست که در این ویرانه خاکى پنهان است.( 438) همین انسان دیگر حسدى ندارد و اگر تو بر کسى که از حسد خالى است رشک ببرى و مکر و حسادت روا دارى دود این حسد آئینه دلت را تاریک و سیاه خواهد کرد.( 439) پس تو نیز مثل ما خاک بر سر حسد کن و بیا در زیر پاى مردان حق چون خاک تیره پست و ناچیز شو تا رستگار شوى. 

مولانا می گوید: در راه خدا کسانی هستند که از تو جلوترند، نباید حسد گلوی تو را بگیرد. حسادت و زیاده‌روی در آن کار شیطان است. شیطان از حسادت به آدم سجده نکرد و سعادت نزدیک بودن به خدا را از دست داد.

در راه معرفت الهی، دشوارترین گردنه، همین حسادت است. این جسد خاکی و مادی ما خانهْ حسد است، یعنی دل‌بستگی به امور این جهانی را باید کنار بگذاری تا به راه حق بیفتی و خاندان تو پاک و آبرومند شود.

مولانا می افزاید: تن خاکی، می‌تواند خانهْ حسد باشد، اما اگر بندهْ شایسته‌ای باشی، خدا این خانه را از حسد پاک می‌کند، چنان‌که به فرمان او، حضرت ابراهیم و اسماعیل خانهْ کعبه را از بت‌پرستی و پلیدی پاک کردند. مولانا با اشاره به آیهْ شریفه سورهْ بقره می‌گوید: این‌که خدا به جناب ابراهیم و اسماعیل فرمود: خانه مرا پاک کنید، نشانهْ آن است که می‌شود خانهْ دل را هم از حسد و رذایل اخلاقی پاک کرد. دل مؤمن، خانه خدا و گنج نور است. هر چند طلسم و مواد این گنج نور را از مادهْ خاکی درست کرده‌اند.